Πώς το νομοσχέδιο για τις ραδιοφωνικές άδειες χτυπάει τους εργαζόμενους

Στις περισσότερες δημόσιες δηλώσεις της, καθ’ όλη τη διάρκεια της λεγόμενης «τακτοποίησης του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου» η κυβέρνηση δεν παρέλειπε να επισημαίνει ότι κύριο μέλημά της αποτελεί η διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στα ΜΜΕ. Καθώς πλέον νομοθετείται η χορήγηση αδειών στο ψηφιακό ραδιόφωνο, αξίζει να δούμε πόσο το συγκεκριμένο νομοσχέδιο -που βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι αύριο Δευτέρα πρωί- καλύπτει τα ζητήματα που έχουν θέσει κατά καιρούς οι εργαζόμενοι.

Το μεγαλύτερο σημείο διαφωνίας φαίνεται να είναι στο αν ο νόμος θα προβλέπει ελάχιστο αριθμό εργαζομένων, ανάλογα με την κατηγορία του ραδιοφωνικού σταθμού. Εδώ, η κυβέρνηση φαίνεται να ικανοποιεί παλαιότερο αίτημα των ιδιοκτητών των ραδιοφωνικών σταθμών, να μην υπάρχει κανένας περιορισμός στον αριθμό των εργαζομένων. Υπέρ ενός τέτοιου περιορισμού ωστόσο μετράει το γεγονός ότι αντίστοιχος περιορισμός εργαζομένων έχει θεσμοθετηθεί ως προϋπόθεση για τις τηλεοπτικές άδειες. Το πρόβλημα που καλείται να λύσει ένας τέτοιος περιορισμός είναι υπαρκτό, καθώς μέσω του αυτοματισμού και των playlist, αλλά και επισφαλών μορφών εργασίας, έχουμε φτάσει σήμερα στις μεγάλες πόλεις, από τα 70 ραδιόφωνα λιγότερα από 20 να διαθέτουν πραγματικά υπαλλήλους, οι περισσότεροι μετρημένους στα δάχτυλα, και τα υπόλοιπα ραδιόφωνα να παίζουν στον «αυτόματο πιλότο». Σημασία έχει και η σχέση εργασίας των εργαζόμενων με την επιχείρηση, καθώς η σταθερή απασχόληση των εργαζομένων σε βάθος χρόνου διασφαλίζεται με εξαρτημένη σχέση πλήρους απασχόλησης και όχι μπλοκάκι.

Μια άλλη διάσταση που επιβαρύνει σημαντικά τόσο τον ανταγωνισμό, τόσο την πολυφωνία, όσο και τις μικρές ραδιοφωνικές επιχειρήσεις αποτελεί η δραστηριότητα των μεγάλων ομίλων ΜΜΕ, που συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό ραδιοφωνικών σταθμών κάτω από την ίδια ιδιοκτησία. Ταυτόχρονα οι όμιλοι τείνουν να ελαχιστοποιούν το απασχολούμενο προσωπικό, μοιράζοντας τους υπαλλήλους μεταξύ διαφορετικών ραδιοφωνικών σταθμών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι τεχνικοί ενός μεγάλου ραδιοσταθμού καλούνται να χειριστούν το PC ενός ή δύο θυγατρικών ραδιοφωνικών σταθμών που παίζουν με το πρόγραμμα αυτοματισμού ολόκληρο το 24ωρο. Πέραν του γεγονότος ότι η δημοπράτηση πανελλαδικών και περιφερειακών αδειών σαφέστατα ανεβάζει το πήχη στο μέγεθος της επένδυσης και κατά συνέπεια ουσιαστικά προορίζει τις άδειες αυτές μόνο σε μεγάλους ομίλους, ταυτόχρονα δεν τίθεται κάποιος περιορισμός στη συγκέντρωση των ραδιοφωνικών σταθμών, παρότι έχει επισημανθεί πολλές φορές στην κυβέρνηση ως πρόβλημα.

Η μόνη σαφής αναφορά στους εργαζόμενους στα πλαίσια του νομοσχεδίου, είναι η πρόβλεψη να υπάρχει υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας μεταξύ του ιδιοκτήτη του ραδιοφωνικού σταθμού και των ενώσεων των εργαζομένων. Ωστόσο δεν γίνεται σαφές ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αν ο εργοδότης αρνηθεί να υπογράψει μια συλλογική σύμβαση, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν οπότε και υπήρξαν προσφυγές στον ΟΜΕΔ. Στο κατατεθειμένο νομοσχέδιο δεν προβλέπονται κάποιες κυρώσεις, καθώς δεν εμπίπτει στους λόγους ανάκλησης της άδειας ενός ραδιοσταθμού, ούτε προβλέπονται για παράδειγμα κάποια πρόστιμα.

Ανοιχτό παραμένει το ζήτημα πόσο δίκαιο είναι να επιτραπεί η περαιτέρω δραστηριοποίηση στο ραδιόφωνο σε επιχειρηματίες που πριν από λίγο καιρό δήλωσαν χρεοκοπία για τους υπερχρεωμένους ραδιοφωνικούς τους σταθμούς, γνωρίζοντας ότι θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν νέες καθαρές από χρέη άδειες με τη νέα αδειοδότηση. Το συγκεκριμένο είχε τεθεί έντονα από τους εργαζόμενους στο Βήμα FM, που είδαν τον όμιλο Μαρινάκη -ο οποίος πιθανότατα θα διεκδικήσει άδεια ραδιοφωνικού σταθμού- να οδηγεί σε εκκαθάριση το Βήμα FM, αφήνοντας απλήρωτα τα χρέη στους εργαζόμενους.

Και φυσικά με τη σειρά του αυτό οδηγεί στο ερώτημα πώς διασφαλίζονται οι εργαζόμενοι μιας ραδιοφωνικής επιχείρησης όταν υπάρξει μια χρεωκοπία. Η συγκυβέρνηση ΝΔ είχε περάσει το 2012 νόμο με τον οποίο προέβλεπε ότι η συχνότητα ενός χρεοκοπημένου ραδιοφωνικού σταθμού, με χρέη προς τους εργαζόμενους, περνούσε σε αυτούς, υπό την προϋπόθεση να λειτουργήσουν ένα συνεταιριστικό σχήμα. Παρά το προοδευτικό στοιχείο της διάταξης αυτής, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απενεργοποίησε ουσιαστικά πριν από μερικές μήνες αυτή τη διάταξη. Επίσης, αντίστοιχη διάταξη για την περίπτωση χρεωκοπίας δεν προβλέπεται στο νομοσχέδιο, αλλά ούτε και κάποια πριμοδότηση των υπαρχόντων συνεταιριστικών σχημάτων, όπως είχε εξαγγελθεί, τα οποία θα μπορέσουν να πάρουν άδεια μόνο αν καταφέρουν να τη “χτυπήσουν” στη σχετική δημοπρασία.