Ηλεκτρομαγνητική ρύπανση και ραδιόφωνο

[img_assist|nid=1180|title=|desc=|link=none|align=left|width=100|height=100]Σήμερα, 15 Οκτώβρη, 13.000 blog και ιστοσελίδες από ολόκληρο τον κόσμο, ενώνουν τη διαδικτυακή τους φωνή, υπό τη σκέπη μιας Παγκόσμιας Ημέρας Δράσης των blog για το περιβάλλον. Το ραδιόφωνο.gr συμμετέχει με τη δική του φωνή, προσεγγίζοντας το ζήτημα της ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης, ενός σύγχρονου περιβαλλοντικού προβλήματος που είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη λειτουργία του ραδιοφώνου.

Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο και οι επιπτώσεις

Όπως είναι γνωστό, οι κεραίες του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης αποτελούν πηγές ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, που παράγουν ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που διαδίδεται στο χώρο. To πεδίο αυτό συχνά αναφέρεται και ως ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

Οι συχνότητες που χρησιμοποιούνται στη ραδιοφωνία συνεπάγονται μήκη κύματος με “μη ιονίζουσα ακτινοβολία” , δηλαδή δεν μπορεί να προκαλέσουν άμεση βλάβη στη βιολογική ύλη (και κυρίως μεταλλάξεις, όπως πχ μπορεί να προκαλέσει η ραδιενέργεια). Αντιθέτως, στις ραδιοσυχνότητες οι κύριες επιπτώσεις στα ανθρώπινα κύτταρα είναι θερμικές, προκαλούν δηλαδή αύξηση της θερμοκρασίας είτε τοπικά, είτε σε ολόκληρο το σώμα.

Έχουν γίνει πολλές έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας των ραδιοσυχνοτήτων στον άνθρωπο, οι οποίες έχουν καταλήξει σε αντιφατικά αποτελέσματα χωρίς να προκύψουν σαφείς αποδείξεις. Ωστόσο οι έρευνες εστιάζονται σε διάφορες ασθένειες, που περιλαμβάνουν μορφές καρκίνου και λευχαιμίας, πονοκέφαλος, κούραση, άγχος, κατάθλιψη και ασθένειες των ματιών.

Τα κέντρα εκπομπής και η τεράστια ισχύς

Η ουσιαστική διαφορά του ραδιοφώνου από την κινητή τηλεφωνία εστιάζεται στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τα κινητά τηλέφωνα, οι συσκευές ραδιοφώνου είναι απλώς δέκτες του σήματος και δεν εκπέμπουν πεδίο. Έτσι, το σύνολο της ακτινοβολίας επιβαρύνει την περιοχή γύρω από τους πομπούς. Η συνήθης τακτική είναι ότι επιλέγονται σημεία με μεγάλο υψόμετρο (βουνά ή πύργοι) όπου δημιουργούνται κέντρα εκπομπής.

Δυστυχώς στην Ελλάδα η κατάσταση είναι κάτι χειρότερο από ιδανική. Η πολιτική ηγεσία έχει αποτύχει παταγωδώς στην επιβολή της τάξης στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο της χώρας, με αποτέλεσμα πλήρη αναρχία και μηδενική μέριμνα για το περιβάλλον.

Συγκεκριμένα:

• Τα σημερινά κέντρα εκπομπής έχουν επιλεγεί αυθαίρετα από τους ίδιους τους εκπέμποντες, με βάση την αποτελεσματικότητά τους στην επίτευξη καλής εμβέλειας. Έτσι ποτέ, και σε κανένα κέντρο εκπομπής δεν έγινε οργανωμένη εγκατάσταση, με ορθολογική επιλογή του χώρου και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι πομποί στήνονται σε καταπατημένα εδάφη, η ιδιόκτητα αγροτεμάχια, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η ηλεκτροδότηση είναι παράνομη.

  Η μοναδική προσπάθεια οργάνωσης ενός συγκροτημένου κέντρου εκπομπής ήταν στη θέση Αέρας της Πάρνηθας, η οποία έχει εξαγγελθεί εδώ και 6 χρόνια, αλλά ουδέποτε πραγματοποιήθηκε.

• Η ελληνική νομοθεσία, τόσο για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, όσο και για την εγκατάσταση των πομπών, προβλέπει σαφείς περιορισμούς για τον έλεγχο της εκπεμπόμενης ισχύος. Ωστόσο η συχνότητα με την οποία πραγματοποιούν οι αρμόδιοι φορείς (ΕΕΤΤ) τους σχετικούς ελέγχους είναι ανεπαρκής για τις μεγάλες πόλεις και σχεδόν ανύπαρκτη για την επαρχία. Στις περισσότερες μάλιστα των περιπτώσεων το ενδιαφέρον εστιάζεται στην παράνομη κατάληψη συχνότητας, ενώ ποτέ δεν έχει επιβληθεί κύρωση (από το ΕΣΡ) για χρήση υπερβολικής ισχύος, παρά μόνο σε περιπτώσεις που προηγήθηκε καταγγελία από “ανταγωνιστή” ραδιοσταθμό.
  Μέχρι στιγμής οι σχετικές ενέργειες της ΕΕΤΤ πραγματοποιούνται κατά μέσον όρο μία φορά κάθε τέσσερις μήνες στην Αττική, ενώ σε επαρχιακές πόλεις οι έλεγχοι είναι σποραδικοί ή δεν έχουν γίνει ποτέ.

• Ο υψηλός αριθμός των ραδιοφωνικών σταθμών στην μπάντα, αλλά και η υπερβολική αύξηση της ισχύος από ορισμένους, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία παρεμβολών από των ένα σταθμό στον άλλο, αναγκάζοντας όλους τους σταθμούς να αυξήσουν την ισχύ τους προκειμένου να πετύχουν καλή λήψη.

• Το πραγματικό επίπεδο ισχύος των ραδιοφωνικών πομπών παραμένει άγνωστο, αποτελεί ωστόσο κοινό μυστικό ότι ουκ ολίγοι είναι αυτοί που υπερβαίνουν τα θεσπισμένα όρια. Σε δημοσίευση εταιρίας εγκατάστασης πομπών, αποκαλύπτεται ότι οι σταθμοί στο κέντρο εκπομπής του Χορτιάτη ξεκινάνε από τα 5KW για να φτάσουν (ορισμένοι) την αστρονομική ισχύ των 50KW! Αντίστοιχες είναι οι περιπτώσεις των ισχυρών σταθμών της Αττικής, των οποίων το σήμα φτάνει εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

• Πέρα όμως από τις επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, η ηλεκτρομαγνητική ρύπανση που προκαλείται από τις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές έχει παρενέργειες σε άλλες περιοχές συχνοτήτων. Ραδιοφωνικοί πομποί με κακή λειτουργία έχουν προκαλέσει προβλήματα σε άλλου είδους τηλεπικοινωνίες, την αεροπλοΐα, την ακτοπλοΐα και τους ασυρμάτους.