10ετής ένεση ζωής στην ετοιμοθάνατη ελληνική τηλεόραση

Η αδειοδότηση των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών της Ελλάδας συμπίπτει μεταξύ άλλων χρονικά με την παγκόσμια συζήτηση για το μέλλον της τηλεόρασης ως μέσο συνολικά, η οποία προδιαγράφει ακόμη και το οριστικό τέλος της τηλεόρασης όπως την ξέρουμε σήμερα. Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και μαζί με αυτές αλλάζουν άρδην οι συνήθειες του κόσμου για την ενημέρωσή του. Και δεν μπορούμε παρά να περιμένουμε ότι και η Ελλάδα, ως κομμάτι του “δυτικού” και πιο τεχνολογικά εξελιγμένου κόσμου, θα ακολουθήσει αυτές τις εξελίξεις πολύ σύντομα. Σε ένα τέτοιο τοπίο, τι σημαίνει μια αδειοδότηση όπως αυτήν που «ζήσαμε» τις ημέρες αυτές;

Η τηλεόραση εμφανίστηκε και επικράτησε στα μέσα του 20ου αιώνα ως το μόνο μέσο που είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο υπό την μορφή κινούμενης εικόνας και ήχου. Ως ένας εύκολος τρόπος πληροφόρησης κι επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, κατέκτησε πολύ γρήγορα τα νοικοκυριά σε ολόκληρο τον πλανήτη.  Ωστόσο, η είσοδος του διαδικτύου έχει καταφέρει σταδιακά να υποκαθιστά όλο και περισσότερο το ρόλο της τηλεόρασης. Το διαδίκτυο παρέχει μια τεράστια γκάμα επιλογών, οι οποίες μάλιστα προσφέρονται στον τηλεθεατή όταν και όποτε το θελήσει αυτός και όχι σε σειριακή μορφή καναλιού όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Κι ενώ το διαδίκτυο απαιτεί μια κάποια εξοικείωση με τους υπολογιστές, οι τελευταίες εξελίξεις θέλουν τις πλατφόρμες διανομής τηλεοπτικών προγραμμάτων κατ’ απαίτηση (βλέπε Netflix, Chromecast, Apple TV) να καταφέρουν το τελειωτικό ίσως χτύπημα εναντίον της συμβατικής τηλεόρασης: κουμπώνουν κατευθείαν στον τηλεοπτικό δέκτη και δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέγει από το τηλεχειριστήριο να δει την εκπομπή που θέλει, ακριβώς όποτε τη θέλει. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πλατφόρμες αυτές σαρώνουν ήδη στην αμερικανική αγορά και ήδη επεκτείνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη. Παράλληλα, δεν μπορεί να αγνοηθεί ο ρόλος των έξυπνων κινητών συσκευών και δεν είναι τυχαίο ότι όλο και περισσότερες συχνότητες αποδεσμεύονται από την τηλεόραση για να διατεθούν στο φάσμα της κινητής τηλεφωνίας.

Σε αυτόν τον άξονα, είναι πράγματι ενδιαφέρον να εξετάσουμε τη θέση της ελληνικής τηλεόρασης. Όντως η χώρα μας έχει μείνει αρκετά πίσω στον τεχνολογικό τομέα, καθώς το γρήγορο internet μπήκε στα νοικοκυριά μόλις την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού να μην διαθέτει την απαραίτητη εξοικίωση για την χρήση του. Ταυτόχρονα όμως,  μετά την έλευση και των πρώτων μνημονίων την τελευταία 5ετία, χτυπήθηκε ανελέητα η εγκυρότητα της τηλεόρασης ως ενημερωτικό μέσο, καθώς τα περιορισμένα σε αριθμό ενημερωτικά κανάλια κατέβασαν πολύ τον «πήχη» της αντικειμενικής ενημέρωσης, σε μία καταφανή προσπάθεια να υπερασπιστούν πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, αλλά και μειώνοντας σημαντικά το budget που διατίθετο στην παραγωγή των ενημερωτικών εκπομπών. Έτσι, μεγάλο κομμάτι του ακροατηρίου, κυρίως το πιο νέο στις ηλικίες και το πιο μορφωμένο, οδηγήθηκε στον να κλείσει τους τηλεοπτικούς δέκτες και να συνεχίσει την ενημέρωση του μέσω διαδικτύου. Ωστόσο, ένα άλλο κομμάτι του ακροατηρίου, το μεγαλύτερο σε ηλικία, παρέμεινε στην ευκολία του τηλεκοντρόλ και συνεχίζει να θεωρείται η «κοινή γνώμη» και – και πιθανότατα λόγω της σοβαρής εκλογικής του αντιπροσώπευσης, σε αυτό το κομμάτι συγκεντρώνονται οι προσπάθειες της επικοινωνιακής πολιτικής της, ώστε να στρέφει την πολιτική ατζέντα προς την κατεύθυνση που την ενδιαφέρει.

Υπάρχει η εκτίμηση ότι η έλευση των νέων τεχνολογιών δεν θα αφήσει αλώβητη ούτε την ελληνική τηλεόραση. Όμως αυτό θα πάρει κάποιο χρόνο. Αφενός μπορεί οι διεθνείς πλατφόρμες όπως το Netflix μπορεί να διατίθενται ήδη στην ελληνική αγορά, στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα δεν θα στοχεύσουν όμως σε αυτή με ελληνόφωνο πρόγραμμα και τοπική ενημέρωση, λόγω του περιορισμένου πληθυσμιακά ακροατηρίου. Αφ’ ετέρου, η ένεση ενός τέτοιου τεράστιου ποσού από επενδυτές είναι ένδειξη ότι υπάρχει πίστη αν όχι στα κέρδη, τουλάχιστον στην ισχύ που η τηλεόραση μπορεί να προσφέρει, για το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας των αδειών, δηλαδή την επόμενη δεκαετία. Επίσης, οι τεράστιες επενδύσεις φανερώνουν τη βούληση να υποστηριχθούν από ένα αντίστοιχου επιπέδου τηλεοπτικό προϊόν, που ενδεχομένως να αναστείλει τη κατρακύλα των προηγούμενων χρόνων.

Μπορεί λοιπόν οι τεχνολογικές εξελίξεις να θεωρούνται από πολλούς ραγδαίες και αναπόφευκτες, μπορεί το τέλος της συμβατικής τηλεόρασης να είναι προδιαγεγραμμένο. Το ζήτημα πάντα ήταν ο χρονικός ορίζοντας. Ένας χρονικός ορίζοντας που ήταν πάντα δύσκολο να προσδιοριστεί, γιατί δεν ποτέ δεν ήταν γνωστές οι προθέσεις των παικτών. Το νέο δεδομένο που προκύπτει με αυτή την αδειοδότηση λοιπόν, είναι ότι πλέον ξέρουμε ότι οι προθέσεις το παικτών του παλιού μοντέλου τηλεόρασης, είναι να το στηρίξουν για την επόμενη δεκαετία. Και τα ξαναλέμε προς το τέλος αυτής, ή όταν και αν το (όποιο) Netflix έχει να πει κάτι καινούριο για την Ελλάδα.